గోల్కొండ శకం:

ఈ రెడ్డి రాజులు తరుష్కుల మరియు నిజాం పరిపాలనలో సేనాపతులుగా, గ్రామ రక్షక భటులుగా, పన్ను వసూలు దారులుగా మరియు రైతులుగా తెలంగాణ ప్రాంతంలో కొనసాగిరి. ఈ రెడ్డి భూస్వాములు వారిని వారు దేసాయిలు, దొరలు మరియు పటేళ్ల గా ప్రకటించుకున్నారు. కొద్దిమంది రెడ్డీలు నిజాం నవాబుల ఆస్థానంలో ఉన్నతమైన పదవులు అలంకరించారు. 1940లో నిజాం కు వ్యతిరేకంగా కమ్మూనిస్టులు నడిపిన తెలంగాణ ప్రజల ఉద్యమంలో రెడ్డీలు చురుకుగా పాల్గొనిరి.

ఈ కాలంలో కన్నడ ప్రాంతానికి చెందిన సాహిత్య కవిత్వం, వచనాలు రూపుదిద్దుకుంది. ఈ వచనాలు రచనలు చేసేవారిని వచన కారులు అనేవారు. వేరుపాక్షపండితుల చిన్న బసవ పురాణం, ధరణి పండితుల బిజ్జల రాయ చరితం మరియు చంద్రసాగర వారిని యొక్క బిజ్జులరాయపురాణం వీటిలో ముఖ్య మైనవి.  

పల్నాటి యుద్ధం:

భారత దేశంలోని ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో గుంటూరుకి ఉత్తర భాగం పల్నాడు. దీనినే పల్లవనాడు అనికూడా పిలుస్తారు. తెలుగు చరిత్రలో దీనికి ఎంతో ప్రాధాన్యం ఉంది. కృష్ణా పరివాహక ప్రాంతాల్లో శాతవాహనుల అనంతరం పల్లవులు స్వతంత్రులైనారు. పల్లవుల పేరు మీద ఈ ప్రాంతాన్ని పల్నాడుగా పిలుచుకొన్నారు. ఈ ప్రాంతాన్ని ఇక్ష్వాకు, విష్ణుకుండినులు, తూర్పు చాళుక్యులు మరియు కాకతీయులు పరిపాలించిరి. 12వ శతాబ్దంలో జరిగిన పల్నాటి యుద్ధం ఆంధ్రా కురుక్షేత్రంగా అభివర్ణించిరి. ఈ పల్నాటి యుద్ధం వేంగి చాళుక్యులను బలహీన పరిచి కాకతీయ సామ్రాజ్యం ఏర్పడుటకు ఉపకరించింది. 

పల్నాటి యుద్ధాన్ని కవి శ్రీనాథుల వారు పల్నాటి వీర చరిత్ర లో చక్కగా వర్ణించి ఎప్పటికీ నిలిచిపోయేలా చేశారు. ఈ యుద్ధంపై వెలువడిన మరొక పుస్తకం జెనీ రొఘైర్ గారు రచించిన "ఎపిక్ అఫ్ పల్నాడు: స్టడీ అండ్ ట్రాన్సిలేషన్ అఫ్ పల్నాటి వీరుల కథ, ఎ తెలుగు ఓరల్ ట్రెడిషన్ ఫ్రొం ఆంధ్రప్రదేశ్". ఈ యుద్ధం కాలచూరు ల యొక్క రెండు విభజనుల మధ్య జరిగింది. పల్నాటి కాలచూరుల యొక్క భూపతి రాజు కుమారులైన నలగామ రాజు. ఇతని పినతల్లి కొడుకు మలిదేవా రాజు. ఇతను కళ్యాణి కాలచూరుల మహారాణిని వివాహమాడెను. దొడ్డనాయుడు మరి బ్రహ్మ నాయుడు వేలాంటి చోడులకు సామంతులు. (చోళ, చాళుక్యుల సామంతులు ఆంధ్రాప్రాంత పరిపాలనకు బాధ్యులు). వీరు కులరహిత సమాజముకొరకు ఒక కొత్త శకాన్ని ప్రారంభించిరి. నలగాములు దీనికి వ్యతిరేకం, ఇతనికి, ఇతని ముఖ్య మహిళా సలహాదారు ఐన నాగమ్మ మద్దతు తెలిపింది. ఈ అభిప్రాయబేధాలతో బ్రహ్మనాయుడు తన మద్దతు దారులతో వెళ్లి మాచర్లలో స్వతంత్ర ఆస్థానాన్ని ఏర్పరుచుకున్నారు. ఇతని మద్దతు దారులలో నలగాముల  సోదరులు మలిదేవులు కూడా వున్నారు.